Arquivo do Reino de Galicia
Galego
- (Arquitectura) O Arquivo do Reino de Galicia, é un arquivo cuxa titularidade pertence ao Ministerio de Cultura de España, e cuxa xestión está cedida á Xunta de Galicia desde 1989. Atópase na cidade vella da Coruña. Exerce funcións de Arquivo Histórico Xeral de Galicia e de Arquivo Histórico Provincial da Coruña, polo que custodia a documentación de ámbito galego e provincial que producen as administracións locais, autonómicas e estatais. As súas orixes datan da Real Cédula emitida por Carlos I de Castela o 3 de febreiro de 1529 e dunha Real Provisión do mesmo monarca e a súa nai, a raíña Xoana I de Castela do 1 de marzo de 1543, cando se ordenou a salvagarda e custodia dos procedementos da Real Audiencia de Galicia, un organismo creado polos Reis Católicos mediante diversas disposicións a partir de 1480. O seu inicio formal data da Real Cédula de Carlos III de España, emitida o 22 de outubro de 1775, cando se crea o Arquivo, asignándolle tamén persoal e unhas normas de funcionamento. A súa sede orixinal era o Palacio Palacio da Real Audiencia, un edificio que actualmente alberga a Capitanía Xeneral, onde permaneceu até o seu traslado en 1936 aos sotos do Palacio de Xustiza. en 1898 o arquitecto Luis Bellido redactou o primeiro proxecto de construción dun edificio propio, ao que seguiron outros proxectos de Pedro Mariño (1923) e Rafael González Villar e Leoncio Bescansa (1929). Finalmente, en 1956 o Arquivo foi trasladado á súa actual localización, xunto ao Xardín de San Carlos, nun edificio concibido por Antonio Tenreiro e inaugurado en 1955. O núcleo dos fondos do Arquivo provén dos procedementos da Real Audiencia de Galicia. Porén, desde mediados do século XIX foi adquirindo fondos de orixe diversa, até chegar a máis de 250. O Arquivo alberga fondos que se remontan, no caso de diversos diplomas en pergamiño, ao século IX. Manuel Murguía exerceu de xefe do arquivo de 1870 a 1875. En 2008 foille concedido o Premio da Crítica Galicia dentro da categoría "Iniciativas culturais".